Advocaat van de natuur en spreekbuis van het milieu.

Schimmels schieten hun sporen weg met behulp van waterdruppels

  •  
26-07-2017
  •  
leestijd 2 minuten
  •  
133 keer bekeken
  •  
Porseleien zwam

© Lamellen met daarin de sporen van de porseleinzwam, fotograaf CReuvers

Van sommige soorten paddenstoelen is bekend dat zij hun sporen weg schieten om zich zo te verspreiden. Hoe ze dit doen was echter altijd een raadsel. Tot nu. Het blijkt dat ze hiervoor de energie van waterdruppels gebruiken, zo melden wetenschappers van de Duke University in North Carolina. "Ongeveer één derde van alle schimmels gebruikt dit mechanisme," aldus onderzoeksleider Chuan-Hua Chen.

Waterdruppels

Bij het afschietmechanisme van de paddenstoelen zijn drie 'ingrediënten' betrokken, namelijk een spore en twee soorten waterdruppels. De spore heeft veelal de vorm van een half ei met een brede basis. De twee waterdruppels hebben ieder een andere vorm: een langwerpige waterdruppel (adaxiale druppel) en een kleine ronde waterdruppel (buller's druppel). De kleine druppel bevindt zich bij de basis van de spore en de langgerekte druppel aan de zijde van de spore, zie het plaatje hieronder.
Basidiospore schieten

© https://openi.nlm.nih.gov/detailedresult.php?img=PMC4624964_pone.0140407.g001&req=4

Schematische weergave van de waterdruppels en de spore die samenwerken bij het wegschieten van de spore. Bron: Hassett et al., 2015.
Wanneer de twee druppels samenkomen wordt de gezamenlijke oppervlakte kleiner. Dit zorgt ervoor dat er energie vrijkomt die voorheen de oppervlaktespanning van beide druppels in stand hield. Deze energie zorgt er vervolgens voor dat de spore de lucht in wordt geschoten weg van zijn 'ouderzwam'.

Het waterkanon op beeld

Chen en zijn collega's wisten voor het eerst het proces op beeld vast te leggen. De onderzoekers gebruikten een spore van piepschuim en maakten hierop waterdruppels door middel van een inkjet printer. Vervolgens filmden ze het proces met een high-speed camera.

Verspreiding door wind

De spore wordt met hoge snelheid afgeschoten en nadat het projectiel één centimeter heeft afgelegd wordt het meestal al meegenomen door de wind. Dit is maar goed ook want anders zou de spore, mede door de luchtweerstand, weer op dezelfde plek terugvallen als vanwaar die vertrok.

Toepasbaar

De ontdekking van de werking van het mechanisme maakt het controleerbaar en mogelijk ook toepasbaar in andere gebieden. Denk bijvoorbeeld aan zelfreinigende oppervlakten, waar waterdruppels de vuildeeltjes wegschieten.
Delen:

Praat mee

onze spelregels.

avatar
0/1500
Bedankt voor je reactie! De redactie controleert of je bericht voldoet aan de spelregels. Het kan even duren voordat het zichtbaar is.

Altijd op de hoogte blijven van het laatste nieuws?

Maandag, woensdag en vrijdag versturen wij je alle informatie uit de radio en tv-uitzending en het laatste internetnieuws.